Nhận thấy tại địa phương có diện tích trồng chuối lớn, nhưng chủ yếu chỉ bán quả chuối chín giá thấp, khó tiêu thụ… nên chị Quyên đi tìm hiểu, thăm quan, học tập nhiều cơ sở chế biến chuối ở nhiều nơi, đến năm 2017 chị đứng ra thành lập Hợp tác xã Thiên An với 15 thành viên đều là hội viên nông dân. Mạnh dạn vay mượn tiền đầu tư trang thiết bị, ứng dụng khoa học công nghệ sản xuất chuối sấy khô với chất lượng không chất bảo quản, không đường hóa học, không chất phụ gia. Do chưa có kinh nghiệm, những mẻ chuối chế biến đầu tiên bị hỏng, không nản, chị tìm hiểu kỹ nguyên nhân và phải mất 03 tháng sau mới cho ra những mẻ chuối sấy khô ưng ý, đạt tiêu chuẩn.

Chị Lý Thị Quyên - Giám đốc HTX Thiên An (người đứng bên trái) kiểm tra khâu đóng gói sản phẩm dược liệu

Đến nay các sản phẩm chuối sấy khô của HTX đã có mẫu mã, bao bì, tem truy suất nguồn gốc và được chứng nhận đủ điều kiện vệ sinh an toàn thực phẩm. Sản phẩm tham gia trưng bày tại nhiều hội chợ thương mại, hội chợ kết nối chương trình khởi nghiệp toàn quốc. Sản phẩm được phân phối chủ yếu tại thị trường bán lẻ trong và ngoài tỉnh. Năm 2018, sản phẩm chuối sấy khô của HTX đạt chuẩn OCOP 3 sao cấp tỉnh. Ngoài sản phẩm chuối sấy khô, HTX còn nghiên cứu và thử nghiệm và sản xuất thành công các sản phẩm sấy khô từ khoai tây, khoai lang, trà búp, trà hoa vàng, măng…

Từ thành công dùng nguồn nguyên liệu địa phương tạo ra các sản phẩm sấy khô, chị Quyên tiếp tục tìm hiểu và đầu tư máy sấy nhiệt, máy sấy lạnh, máy thái, máy đóng gói tự động, rồi thu mua các bộ phận của cây rừng (thân, lá, hoa, củ, quả…) mọc nhiều ở địa phương về sơ chế, pha theo tỷ lệ nhất định tạo ra các bài thuốc tắm thảo dược người Dao dùng cho trẻ em, người lớn, phụ nữ sau sinh và chế biến các bài thuốc tắm thảo dược, xoa bóp, ngâm chân. Riêng bài thuốc tắm thảo dược cũng đã được gắn 3 sao OCOP cấp tỉnh. Tiến tới HTX mở các phòng tắm thảo dược và trưng bày các sản phẩm thảo dược tắm của người Dao.

Ngoài sản xuất sản phẩm chuối sấy, khôi phục các bài thuốc tắm, xoa bóp, ngâm chân của dân tộc Dao, năm 2020 HTX Thiên An còn tạo ra các sản phẩm gối ngủ thổ cẩm dược liệu là sản phẩm độc đáo của dân tộc Dao. Ngay tháng đầu tiên trong năm HTX đã sản xuất và tiêu thụ được 200 sản phẩm cho khách hàng ba miền (Bắc, Trung, Nam) trải nghiệm và nhận được nhiều phản hồi tích cực từ khách hàng. Tại cuộc thi Dự án Khởi nghiệp sáng tạo thanh niên nông thôn năm 2020 do Trung ương Đoàn Thanh niên Việt Nam tổ chức, sản phẩm này đã đạt giải Ba.

Gối thảo dược có mẫu mã rất bắt mắt, độc đáo, từ chất liệu vải, họa tiết, mùi hương thảo dược toát ra từ lõi gối, vải thổ cẩm nhuộm tràm, họa tiết đặc trưng của người Dao, lớp nệm và gói thảo dược bên trong có tác dụng xua tan mệt mỏi, cải thiện giấc gủ. Sản phẩm được xuất bán chủ yếu ở thành phố Hồ Chí Minh và Hà Nội.

Theo anh Nông Văn Diện - Chủ tịch Hội Nông dân xã Vi Hương: HTX Thiên An tập trung những hội viên cùng chung chí hướng phát triển kinh tế tập thể, liên kết, hợp tác bền vững tạo ra sản phẩm hàng hóa tập trung. Ba năm nay, HTX mang về doanh thu trên tỷ đồng, HTX tạo việc làm thường xuyên cho các thành viên và việc làm thời vụ cho các lao động tại địa phương, khuyến khích cho hộ dân trong vùng cùng trồng cây dược liệu cải thiện cuộc sống. Hiện HTX trồng được 05 ha, theo kế hoạch thời gian tới sẽ nâng diện tích trồng lên 10 ha và đa dạng hóa sản xuất ra nhiều loại sản phẩm… Có được kết quả trên là nhờ sự mạnh dạn, dám nghĩ dám làm, đổi mới tư duy, nắm bắt những lợi thế của địa phương từ đó các loại sản phẩm của HTX Thiên An luôn đáp ứng nhu cầu thị trường, có giá trị kinh tế cao. Thời gian tới Hội Nông dân xã tiếp tục chỉ đạo HTX đổi mới sản xuất theo hướng bền vững, liên kết theo chuỗi giá trị, đưa sản phẩm an toàn đến với người tiêu dùng, tăng thu nhập cho các thành viên, góp phần phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương”./.