HTX Hương Ngàn do chị Vi Thùy Dương đứng ra thành lập hiện có 11 thành viên, chính thức hoạt động trong lĩnh vực chưng cất tinh dầu từ năm 2018. Chị Dương cho biết: Hiện nay, HTX đã đưa nhiều mặt hàng ra thị trường và được người tiêu dùng đón nhận, gồm: 9 loại tinh dầu khác nhau, nước lau sàn, xịt đuổi muỗi, nước uống vang quýt... Trong đó tất cả các sản phẩm tinh dầu đều được chiết xuất hoàn toàn từ tự nhiên, khai thác những nguyên liệu sẵn có trên địa bàn. Riêng đối với sản phẩm nước vang quýt, mặc dù là bước đi mới nhưng đã thành công, tạo nên chuỗi giá trị trong chế biến sản phẩm từ quả quýt bản địa.

Đó là từ năm 2018, khi HTX bắt tay vào sản xuất tinh dầu quýt. Những quả quýt khi thu mua về chỉ sử dụng vỏ để chưng cất lấy tinh dầu, phần ruột quả đem ủ phân vi sinh, làm thức bón cho cây trồng. Tuy nhiên, nhìn số lượng lớn ruột quả không mang lại giá trị kinh tế khiến chị Dương luôn trăn trở. Chị chia sẻ: Nếu chỉ dừng lại ở sản xuất tinh dầu thì đã được coi là thành công đối với HTX. Nhưng với những người nông dân gắn bó với cây quýt, việc bán quả tươi theo mùa vụ thì giá cả sẽ luôn phụ thuộc vào thương lái. Chỉ khi nào quả quýt có nhiều lựa chọn thì khi đó giá trị mới được nâng lên. Ý tưởng làm ra sản phẩm nước vang quýt từ đó mà hình thành.

Khi bắt tay vào làm nước vang quýt, chị Dương đã phải đầu tư nhiều thời gian nghiên cứu, học hỏi để tìm ra công thức, quy trình phù hợp. Vì là nước quả tươi nên tỉ lệ pha chế cần chính xác. Ruột quả sau khi lột vỏ thì được bổ sung thêm đường, mục đích là để giảm chua, có độ ngọt vừa phải, sau đó được cấy men vi sinh, rồi ủ trong khoảng thời gian nhất định, khi đạt thì đem lọc thành phẩm. Một quy trình chung để sản xuất là như vậy nhưng trên thực tế, chị Dương đã phải trải qua rất nhiều lần thử nghiệm mới có thể cho ra chất lượng mong muốn, và đạt các tiêu chuẩn cần thiết.

Chị Vi Thùy Dương (người đứng giữa hàng đầu tiên) được tôn vinh là “Nhà khoa học của nhà nông” năm 2020

Sau 2 năm đưa vào thử nghiệm, đến năm 2020, sản phẩm nước vang quýt của HTX đã hoàn thiện và được bán ra thị trường. Chị Đỗ Thị Thái Hà, Phó Giám đốc phụ trách sản xuất của HTX Hương Ngàn cho biết: Mặc dù không thông qua các đại lý, các đầu mối tiêu thụ nhưng sản phẩm nước vang quýt lan tỏa rất nhanh đến với người tiêu dùng và nhận được nhiều phản hồi tích cực. Với số lượng hơn 10.000 lít nước vang quýt, chỉ sau hơn 2 tháng đã tiêu thụ hết. Bản thân chị cũng như các thành viên HTX rất nể phục tinh thần sáng tạo, quyết tâm của Giám đốc Vi Thùy Dương. Hiện sản phẩm đã có đầy đủ tem nhãn, mã vạch, được thiết kế dưới dạng chai 330ml. Dự kiến trong năm 2021, HTX sẽ mở rộng quy mô sản xuất để nâng số lượng nước vang quýt thành phẩm, mở rộng thị trường tiêu thụ.

Không chỉ dừng lại ở nước vang quýt, chị Dương còn bắt tay vào chế biến mứt quýt. Theo đó, chị tận dụng những quả quýt bi, quýt loại nhỏ có giá thành rẻ, bà con khó tiêu thụ trên thị trường. Không giống như những loại mứt khác, mứt quýt do chị Dương chế biến có vị ngăm đắng của trần bì, màu sậm cánh gián nhưng lại rất tốt cho người bị ho, giảm triệu chứng đầy hơi, hôi miệng. Những miếng mứt không sử dụng đường, mà được tẩm mật ong rừng cùng với nước gừng gió, sau đó đem sấy dẻo. Chị Dương cho biết: Khi bắt tay làm bất cứ sản phẩm gì, tôi đều đặt ra câu hỏi: “sản phẩm có ích cho người sử dụng không?”. Chính vì điều này mà tôi cùng các thành viên HTX luôn đặt chất lượng lên hàng đầu. Từng bước đưa những sản phẩm thực sự hữu ích đến với người tiêu dùng.

Mỗi năm, số lượng quýt HTX thu mua tăng dần lên, riêng năm 2020 là gần 100 tấn. Nhờ chế biến đa dạng sản phẩm từ quýt mà giá trị của cây quýt bản địa đã được nâng lên. Qua đó góp phần tăng thêm thu nhập cho bà con từ việc tận dụng, thu mua quýt rụng, quýt bi. Ngoài ra, các sản phẩm tinh dầu của HTX cũng ngày càng được nâng cao về chất lượng khi xây dựng được vùng nguyên liệu gồm 7ha sả, 2ha gừng, nghệ, 3ha quýt... của các thành viên. Đồng thời chuyển đổi canh tác theo hướng hữu cơ, không sử dụng thuốc bảo vệ thực vật hóa học, không sử dụng phân bón hóa học.

Theo đuổi triết lý kinh doanh “Hương tỏa từ Tâm”, chị Vi Thùy Dương và các thành viên HTX Hương Ngàn luôn tâm huyết để đưa các sản phẩm ngày càng vươn xa. Năm 2020, chị Dương là một trong những cá nhân xuất sắc được tôn vinh tại Lễ tôn vinh “Nhà khoa học của nhà nông” lần thứ 3 do Trung ương Hội Nông dân Việt Nam chủ trì phối hợp với Bộ NN&PTNT, Bộ KH&CN, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam tổ chức. Đây cũng là động lực để chị tiếp tục gắn bó với mảnh đất quê hương, cùng bà con địa phương sản xuất, vươn lên phát triển bền vững./.